25η Μαρτίου εχθές και ο Πολιτιστικός Σύλλογος Καρυδιάς τίμησε αυτή τη μέρα συμμετέχοντας με τα παιδιά του χορευτικού τμήματος του συλλόγου στη πανηγυρική δοξολογία στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως Του Σωτήρος στη Καρυδιά.
Η αντιπρόεδρος του συλλόγου Μαρία Θ. Φιλιππίδου εκφώνησε ομιλία και στη συνέχεια ακολούθησε κατάθεση στεφάνου καθώς και απαγγελία ποιημάτων από τα μικρότερα παιδιά του συλλόγου. Στη συνέχεια το χορευτικό τμήμα του συλλόγου συμμετείχε στη παρέλαση στη πόλη της Κομοτηνής.
Παρακάτω σας παραθέτουμε την ομιλία όπως εκφωνήθηκε από τη κ. Μαρία Φιλιππίδου :
ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ 25Η ΜΑΡΤΙΟΥ
ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΟΣ ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΡΥΔΙΑΣ Κ ΦΙΛΩΝ
Ο 19ος αιώνας ( 1800 – 1900 μ. Χ. ) αποτελεί τη μεταβατική περίοδο από την αποικιοκρατία στη δημιουργία των εθνικών κρατών. Χαρακτηρίζεται από την κατάρρευση των μεγάλων αυτοκρατοριών σε παγκόσμια κλίμακα. Συρρικνώνονται η ισπανική και η πορτογαλική αυτοκρατορία καθώς χάνουν την κυριαρχία των αποικιών τους στην αμερικανική ήπειρο, η Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία του Γερμανικού Έθνους, αλλά και η κινεζική στην Ασία. Η δε Γαλλία ηττάται κατά κράτος, με συνέπεια να λήξει η περίοδος και της Γαλλικής Αυτοκρατορίας. Η Βρετανική Αυτοκρατορία έχει επίσης ταρακουνηθεί από τη βορειοαμερικανική ανεξαρτησία και απειλείται στα τέσσερα σημεία της γης. Ο μεγάλος ασθενής, η Οθωμανική αυτοκρατορία, διασπάται σταδιακά με εξεγέρσεις και δημιουργούνται τα βαλκανικά εθνικά κράτη, αρχικά της Ελλάδας και αργότερα της Σερβίας, της Βουλγαρίας, του Μαυροβουνίου και της Ρουμανίας.
Στα 1821, εκδηλώνεται η μεγαλύτερη εξέγερση εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Εθνομάρτυρας και πρόδρομος αυτής της ελληνικής επανάστασης θεωρείται ο Ρήγας Φεραίος από τη Θεσσαλία. Μορφωμένος, πολυταξιδεμένος και γλωσσομαθής είχε την ευκαιρία να έρθει σε επαφή με τις ιδέες του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Γι’ αυτόν η σκέψη και η αμφισβήτηση είναι αρετές. Το "καλό" και το "λογικό" γίνονται ισάξια. Ελευθερία αντί απολυταρχίας, ισότητα αντί ταξικών διαφορών, επιστήμη αντί δεισιδαιμονιών και προκαταλήψεων, ανεξιθρησκία αντί δογματισμού. Η δημοκρατία είναι το ιδανικό πολίτευμα. Όλοι οι άνθρωποι γεννήθηκαν και παραμένουν ίσοι και ελεύθεροι. Αυτές τις ιδέες θέλησε να μεταδώσει στους υπόδουλους και στην πλειοψηφία τους αναλφάβητους ραγιάδες. Το όραμά του για μια παμβαλκανική συνένωση, με κύριο συνεκτικό στοιχείο το χριστιανισμό, κοινό για όλους τους βαλκανικούς λαούς που βρίσκονταν υπό την κυριαρχία της Υψηλής Πύλης, διατυπώνεται στον περίφημο Θούριό του. Εκεί τονίζει εμφατικά τη σημασία της ελευθερίας ως πρώτιστο αγαθό για τον άνθρωπο.
Σύγχρονος του Ρήγα ο φιλόλογος και γιατρός Αδαμάντιος Κοραής από τη Χίο. Εκπρόσωπος του νεοελληνικού Διαφωτισμού, μαχόταν με τα γραπτά του υπέρ της πνευματικής αναγέννησης της Ελλάδας. Τη θεωρούσε προϋπόθεση για την ελευθερία και την ανεξαρτησία. Σ’ εκείνον οφείλουμε τη σύνδεσή μας με τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς καθώς και τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό. Χαρακτηριστικά έλεγε : «Μικρότερο κακό είναι η αγραμματοσύνη, παρά η κακή και χωρίς μέθοδο εκπαίδευση. Είναι βέβαιο πως ανάμεσα στους αγράμματους ευκολότερα βρίσκει κανείς άνθρωπο ενάρετο, παρά ανάμεσα σ’ εκείνους που εκπαιδεύτηκαν χωρίς σωστή μέθοδο.»
Έτσι, ο «Ρωμιός», παραφθορά της λέξης «Ρωμαίος», δηλαδή ο ορθόδοξος χριστιανός κάτοικος της άλλοτε Βυζαντινής αυτοκρατορίας, που αυτή την εποχή έχει δώσει τη θέση της στην οθωμανική, μεταλλάσσεται σταδιακά σε Έλληνα. Αρχίζει να αποκτά, εκτός από θρησκευτική, και εθνική συνείδηση.
Ωστόσο, κάτι περίεργο –και τόσο φυσιολογικό συνάμα- συμβαίνει. Τη νέα αυτή ιδέα της ελευθερίας-αλλά και τόσο παλιά ταυτόχρονα- ασπάζονται πληθυσμιακές ομάδες με διαφορετικούς τρόπους έκφρασης. Ελληνόγλωσσοι, αρβανίτες, σλαβόφωνοι της Μακεδονίας, ιταλόφωνοι του Ιονίου και των Κυκλάδων, όλοι τάσσονται υπέρ της ελευθερίας. Με γιαταγάνια, καρυοφύλλια, πιστόλες, σπαθιά και τσεκούρια αγωνίζονται εναντίον ενός οργανωμένου στρατού προκειμένου να αποδεσμευτούν από καταπιέσεις. Αγωνίζονται για την αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, αλλά και της εκμετάλλευσης από τους συλλέκτες φόρων –χριστιανών και μουσουλμάνων- που δεν τους επιτρέπουν πια να ζουν με αξιοπρέπεια. Εστίες εξέγερσης εμφανίζονται παντού, συνήθως όμως καταπνίγονται από τον ισχυρό οθωμανικό στρατό.
Τελικά, η εξέγερση μεταλλάσσεται στην Επανάσταση του 1821 στην Πελοπόννησο και δεν ξεκινά από τη Μολδοβλαχία, όπως ήταν το αρχικό σχέδιο της οργανωμένης Φιλικής Εταιρίας. Η τουρκική αντίδραση ήταν σφαγές, διωγμοί και βασανιστήρια, με απώτερο στόχο να καμφθεί το ηθικό των επαναστατημένων Ελλήνων. Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής απαγχονίστηκε ο Οικουμενικός Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε΄, ως υπεύθυνος για τις δράσεις και τις συμπεριφορές των χριστιανών κατοίκων της πολυπολιτισμικής Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Όμως, τίποτε πια δεν σταματούσε τους εξεγερμένους. Τον ξεσηκωμό στην Πελοπόννησο ακολούθησαν η Ύδρα, οι Σπέτσες, τα Ψαρά, η Στερεά Ελλάδα, η Θεσσαλία, η Μακεδονία.
Εξαιτίας των εδαφολογικών συνθηκών και της γειτνιάσεως με την Κωνσταντινούπολη, η Θράκη δεν έχει επίσημη και γενική συμμετοχή στην Ελληνική Επανάσταση του 1821. Παρόλα αυτά, οι Θράκες έδωσαν το παρόν και ως μέλη της Φιλικής Εταιρείας και στο στρατό του Αλέξανδρου Υψηλάντη και πήραν μέρος στον ναυτικό αγώνα των Ελλήνων προσφέροντας τα πλοία και την περιουσία τους. Ουσιαστική συνδρομή είχαν οι κάτοικοι της Αίνου, που κατά το 1821 διέθεταν 300 καράβια. Η Αίνος είναι μια από τις αρχαιότερες θρακικές πόλεις. Σήμερα, στα τουρκικά, ονομάζεται Ενέζ (Enez). Χτισμένη στις ανατολικές εκβολές του Έβρου ποταμού, που τότε ήταν πλωτός, αναπτύχθηκε ταχύτατα. Αινίτες καπεταναίοι -που δυστυχώς απουσιάζουν πλήρως από την επίσημη σχολική ιστορία- ήταν ο Στρατής Σκόρδος, που κυβερνούσε σκάφος με πλήρωμα 32 ανδρών, ο Γιάννης Καραβέλας, καραβοκύρης του «Αγίου Συμεών», ο Ελευθέριος Παλαιός, που είχε το πλοίο «Αρχάγγελος Μιχαήλ», ο Γρηγόρης Κομνηνός με το σκάφος «Λεωνίδας», ο οποίος συνεργάσθηκε με τους Ψαριανούς, ο Χατζή Εμμανουήλ Τέρογλου με πλοίο, που ονομαζόταν «Ποσειδών», ο Αγγελής Αργυρίου, ιδιοκτήτης σκούνας, ο Βασίλειος Χριστοφόρου, που υπηρέτησε στην Ύδρα, ο Κωνσταντής Καζάζογλου και άλλοι. Από την Αίνο καταγόταν και ο ευεργέτης της Κομοτηνής Νέστορας Τσανακλής.
Ξεχωριστό παράδειγμα για τη συμμετοχή του στον Αγώνα το ζεύγος Βισβίζη, από την ίδια πόλη, που ασχολούνταν και αυτό με τη ναυτιλία. Ο Χατζηαντώνης Βισβίζης φλεγόμενος από πατριωτισμό, μυείται στη Φιλική Εταιρία και με την έναρξη του αγώνα στην Ανατολική Μακεδονία υπό την ηγεσία του ηρωικού Εμμανουήλ Παππά, εντάσσεται στον αγώνα. Εξοπλίζεται πλοίο με δαπάνες του ζεύγους με καπετάνιο τον Βισβίζη έχοντας μαζί του τη σύζυγο και τα παιδιά του. Μετά το θάνατό του αναλαμβάνει καπετάνισσα του πλοίου η κυρά Δόμνα. Επί δύο ακόμη χρόνια το πλοίο της συμμετείχε στον ναυτικό αγώνα του γένους, έως ότου πάλιωσε. Τελικώς, το 1824 το πλοίο χρησιμοποιήθηκε από τον μπουρλοτιέρη Πιπίνο ως πυρπολικό και ανατίναξε στο Τσεσμέ το τούρκικο πλοίο, που μετέφερε το θησαυροφυλάκιο του σουλτανικού στόλου. Οι συμπατριώτες της, για να την τιμήσουν, έστησαν την προτομή της στην παραλία της Αλεξανδρούπολης.
Μια ακόμη θρακιώτισσα γυναίκα, που πρόσφερε πολλά στον αγώνα, είναι η Σαραφοπούλα Μαριγώ, πλούσια και μορφωμένη, μέλος της Φιλικής, κατάσκοπος στα εχθρικά στρατεύματα.
Οι Θράκες ήταν παρόντες σε όλα τα εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα στη Θεσσαλία, Ήπειρο και Μακεδονία, μετά τη δημιουργία του πρώτου μικρού ελληνικού στρατού. Θράκες από την Ανατολική Ρωμυλία επάνδρωσαν και τα σώματα του Μακεδόνα Κασομούλη (του μετέπειτα ιστορικού της Επανάστασης). Συναγωνιστές του Εμμανουήλ Παπά ήταν ο Κομοτηναίος ιατρός Ευαγγέλου με ομάδα αγωνιστών, όπως και ο Μητροπολίτης Κωνστάντιος, του οποίου η προτομή βρίσκεται σήμερα στο προαύλιο του Καθεδρικού Ναού της Κομοτηνής, ενώ αναφέρεται και άλλη μεγάλη ομάδα εθελοντών Θρακών στην Πελοπόννησο, υπό τον Βογορίδη. Κατά το 1821, στο χώρο της Θράκης έγιναν διάφορες εξεγέρσεις, όπως στη Σωζόπολη, στην Αγχίαλο, στη Μεσημβρία, αλλά και στην Σαμοθράκη, με δραματικά αποτελέσματα. Οι επαναστάτες σφαγιάσθηκαν, οι Μητροπολίτες των περιοχών τους απαγχονίστηκαν, ενώ στη Σαμοθράκη των 10,000 κατοίκων έγινε πραγματικός χαλασμός, με ερήμωση του νησιού και εξανδραποδισμό των κατοίκων. Εκτός από την ηθική σημασία της ένοπλης εξέγερσης στη Θράκη, αυτή είχε και πρακτική σημασία. Η Πύλη αναγκάστηκε να κρατά στρατιωτικές δυνάμεις στην περιοχή, οι οποίες θα μπορούσαν να διατεθούν, για να καταπνίξουν την επανάσταση σε άλλες περιοχές.
Στη νότια Ελλάδα, μετά από αιματηρές μάχες, τον πρώτο χρόνο του Αγώνα ελευθερώθηκε η Καλαμάτα, υψώθηκε το λάβαρο της Επανάστασης, δόθηκαν οι νικηφόρες μάχες στο Βαλτέτσι, στην Τρίπολη, στην Αλαμάνα, στο Χάνι της Γραβιάς, στα Βρυσάκια της Εύβοιας, στα Βασιλικά και κάηκε η τουρκική φρεγάτα στην Ερεσό. Τον ίδιο χρόνο έγινε στην Επίδαυρο και η πρώτη Εθνοσυνέλευση με τολμηρές και προοδευτικές για την εποχή αποφάσεις.
Το 1822 προσχώρησε στην Επανάσταση η Χίος και πλήρωσε το τόλμημά της με την ολοκληρωτική καταστροφή της, που διέταξε ο Σουλτάνος και εκτέλεσε ο Καρά Αλής. Για τους Χιώτες εκδικήθηκε ο Κανάρης, καίγοντας τη ναυαρχίδα και την υποναυαρχίδα του τουρκικού στόλου, σκοτώνοντας τον Καρά Αλή και 3600 Τούρκους. Στις 25 Ιουλίου 1822 σημειώθηκε μία ακόμα μεγάλη νίκη των Ελλήνων, όταν ο Κολοκοτρώνης παρέσυρε τη στρατιά των 30.000 ανδρών του Δράμαλη στα Δερβενάκια και τους κατατρόπωσε.
Το 1823 έγινε στο Άστρος, η δεύτερη Εθνοσυνέλευση.
Τον επόμενο χρόνο, το 1824, ο Σουλτάνος ζήτησε τη βοήθεια της Αιγύπτου, που την κυβερνούσε ο γεννημένος στην Καβάλα και Αλβανικής καταγωγής Μωχάμετ Αλή πασάς. Ο τουρκικός και αιγυπτιακός στόλος κατέπνιξαν την Επανάσταση στην Κρήτη, την Κάσο και τα Ψαρά, όπου και έσφαξαν τους περισσότερους κατοίκους του νησιού. Στις 20 Αυγούστου του 1824 δόθηκε μια από τις μεγαλύτερες ναυμαχίες στον κόλπο του Γέροντα.
Τα επόμενα χρόνια (1825-1826), ο Σουλτάνος ανακατέλαβε μέρος της Πελοποννήσου, με τη βοήθεια του Ιμπραήμ. Σημαντικές μάχες έλαβαν χώρα στο Κρεμμύδι, στη Σφακτηρία και στο Μανιάκι, όπου σκοτώθηκε ο Παπαφλέσσας. Στις 25 Απριλίου 1825 άρχισε η πολιορκία του Μεσολογγίου, η οποία τελείωσε στις 11 Απριλίου του 1826 μετά την ηρωική έξοδο των εξαντλημένων από την πείνα κατοίκων. Τον ίδιο μήνα, κατά την πολιορκία της Ακρόπολης από τον Κιουταχή, ο Καραϊσκάκης θα χάσει τη ζωή του στο Φάληρο.
Το 1827, μετά τη ναυμαχία στο Ναβαρίνο, όπου μαζί με τους Έλληνες πολέμησαν και οι Μεγάλες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία), άρχισε η σταδιακή αποχώρηση των Τούρκων από τη νότια Ελλάδα. Τον ίδιο χρόνο γίνεται και η τρίτη Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα, που εκλέγει κυβερνήτη τον Ιωάννη Καποδίστρια. Η ανεξαρτησία του Ελληνικού Κράτους επισημοποιήθηκε στις 10 Μαρτίου του 1829, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου. Στην Πέτρα της Βοιωτίας δίνει την τελευταία μάχη ενός οκτάχρονου αιματηρού και άνισου αγώνα ο Δημήτριος Υψηλάντης, μικρότερος αδελφός του Αλέξανδρου Υψηλάντη, που είχε ανάψει τη φλόγα του ίδιου αγώνα στα εδάφη της σημερινής Ρουμανίας.
Η ελευθερία είναι, αναμφίβολα, υπέρτατο αγαθό και αναφαίρετο δικαίωμα. Ταυτίζεται με την ίδια τη ζωή. Γι’ αυτό και ο άνθρωπος όταν στερείται την ελευθερία, δε διστάζει να θυσιάσει ακόμη και τη ζωή του για να την αποκτήσει. Για την ελευθερία της επιλογής έγιναν οι επαναστάσεις. Όπου υπάρχει αυτή η ελευθερία, επέρχεται ωρίμανση στην ικανότητα να κρίνουμε καταστάσεις και επίσης στη δυνατότητα να αναλαμβάνουμε την ευθύνη των πράξεών μας. Άρα αυτή η ελευθερία είναι πολύτιμη και αξίζει να την επιδιώκουμε με θυσίες και αγώνες.
Υπάρχει, όμως, και μια άλλη ελευθερία, πιο εσωτερική και πιο “μυστική", και αυτή είναι η ελευθερία από τα πάθη μας, η ελευθερία από τον ίδιο τον εαυτό μας. Είναι η ικανότητα να αντιμετωπίζουμε τα πάντα στη ζωή χωρίς ταραχή, χωρίς στενοχώρια, με αρχοντιά, φιλότιμο και μεγαλοψυχία. Για να αποκτηθεί αυτή η ελευθερία χρειάζονται επίσης συνεχείς αγώνες, αλλά αυτή τη φορά παλεύοντας με τον εαυτό μας μάλλον παρά με τους άλλους. Χρειάζεται να νικήσουμε τα ευτελέστερα ένστικτα μας – τη ζήλεια, την εκδικητικότητα, την οκνηρία, την πλεονεξία – ώστε να φανερωθεί μέσα μας το πραγματικό μεγαλείο της ανθρώπινης φύσης. Αυτή λοιπόν η ελευθερία αποτελεί προϋπόθεση για να αξιοποιήσουμε σωστά και την εξωτερική ελευθερία.
Στη σημερινή, λοιπόν, εποχή, 190 χρόνια μετά την Επανάσταση..
που ο κόσμος είναι και πάλι ανήσυχος, ταραγμένος, και κατά τόπους πολύ πιο σκοτεινός..
Στη σημερινή εποχή που πλανάται η αίσθηση ότι βρισκόμαστε στις παραμονές δυσοίωνων παγκόσμιων εξελίξεων και ότι καταρρέουν οι αρχές του Διεθνούς Δικαίου, που ο κόσμος κατέκτησε μέσα από τις παγκόσμιες συρράξεις του 20ού αιώνα..
Στη σημερινή εποχή, που απειλείται με ακρωτηριασμό το πλαίσιο των ατομικών ελευθεριών, το οποίο χαρακτήρισε τις δυτικές κοινωνίες τουλάχιστον τον τελευταίο μισό αιώνα..,
εμείς φέρνουμε στη μνήμη μας και τιμούμε τους χιλιάδες προγόνους που θυσιάστηκαν για την Ελευθερία. Υποκλινόμαστε στον πρωτοπόρο Ρήγα, στο μυθικό Κολοκοτρώνη, στο γεννημένο στρατηγό Καραϊσκάκη, στους πυρπολητές του Αιγαίου, σε όλους εκείνους που έδωσαν τα πάντα για τον Αγώνα. Έναν αγώνα, που ακόμα συνεχίζεται, ως διεκδίκηση Ελευθερίας και Αξιοπρέπειας τώρα στα πρώτα βήματα του 21ου αιώνα.
Η εκπληκτική μας Παράδοση, όπως αυτή διαμορφώθηκε και από τις μνήμες του 1821 αλλά ταυτόχρονα και από τη λήθη των διχονοιών και των εμφυλίων , ο δυναμισμός των ανθρώπων αυτής της γης με πυξίδα τη συνεργασία και την ομόνοια των απανταχού Ελλήνων και των μετεχόντων της ελληνικής παιδείας ολοκληρώνουν το ελληνικό ιδανικό.
Ο ΕΛΕΥΘΕΡΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΜΕΣΑ ΣΤΗΝ ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΠΟΛΙΤΕΙΑ!
Το άτομο λυτρωμένο από την αμάθεια, τις πρόληψεις και το φόβο, φωτισμένο, περήφανο, με τη δύναμη ό, τι παίρνει απ’ έξω να το δουλεύει βαθιά μέσα του. Το άτομο που συμμετέχει ενεργά και υπεύθυνα στη διακυβέρνηση της πολιτείας, που τον εξωτερικό καταναγκασμό τον αλλάζει σε εσωτερική ελευθερία , που το όχι των θεών ,των νόμων και των αρχόντων μπορεί και το μεταστρέφει σε ναι της ίδιας του της ψυχής. Αυτός είναι ο ορισμός της ελληνικής ελευθερίας.
Τελειώνοντας, εύχομαι να κατορθώνουμε να ζούμε σαν πραγματικοί Έλληνες!
Χρόνια Πολλά σε όλους!
Μαρία Θ. Φιλιππίδου
